Er zijn cursussen
• Muziek in de Liturgie (meerdere cursussen met verschillende onderwerpen)
• Gregoriaans (cursussen op 3 niveaus)
• Stemvorming (4 soorten cursussen)

Ga naar een van deze cursusvormen in het bisdom:
Breda
Den Bosch
Groningen-Leeuwarden
Haarlem-Amsterdam
Roermond
Rotterdam
Utrecht

Cursussen “Muziek in de Liturgie"

Onderwerpen:
• kerkelijk jaar
• ordinarium (vaste gezangen in de viering)
• proprium (wisselende gezangen in de viering)
• feesten
• riten, symbolen en sacramenten
Naast deze onderwerpen kunnen op aanvraag korte cursussen worden georganiseerd met onderwerpen die je zelf kiest.

VOOR WIE? De cursussen zijn bestemd voor (leken)voorgangers, koordirigenten (alle koorsoorten), organisten en andere instrumentalisten, koorleden, leden van liturgische werkgroepen en voorts iedereen die zich op de een of andere manier bezig houdt met de keuze van teksten en de daarbij behorende liturgische muziek voor diverse soorten liturgievieringen.
WAARTOE? De cursussen gaan in op de vragen die aan de orde komen bij de keuze van muziek in een orde van dienst, toegespitst op de genoemde onderwerpen.

INHOUD
a. De verschillende orden van dienst
b. De relatie tussen de Schriftlezingen en de liturgische muziek
c. Welke muzikale vorm past het beste bij de verschillende onderdelen v/e orde van dienst?
d. Wie zingt wát?
e. Welk muzikaal repertoire is voorhanden?
f. Luisteren naar muziekvoorbeelden
g. Zingen van muziekvoorbeelden
h. De indeling van het kerkelijk jaar en de belangrijkste liturgische feesten
Cursussen gregoriaans

Er zijn cursussen op verschillende niveaus:
• Startcursus gregoriaans
• Cursus gregoriaans voor gevorderden
• Cursus gregoriaans niveau “Kerkmusicus III”
De cursussen sluiten qua niveau op elkaar aan.
De cursussen worden o.a. gegeven aan de hand van het boek van J. Elemans: “Gregoriaans zingen”.
Inhoud van de startcursus:

- vertrouwd raken met het gregoriaans
- vertrouwd raken met het notatiesysteem
- principes van uitvoering van het gregoriaans
- wegwijs in het Graduale Romanum
- de mogelijkheden van het gregoriaans binnen de huidige liturgie
Inhoud van de Gregoriaans voor gevorderden

De cursus is een voortzetting van de startcursus.
- (principes van) uitvoering van het gregoriaans
- de mogelijkheden van het gregoriaans binnen de huidige liturgie
Inhoud van de Cursus gregoriaans niveau “Kerkmusicus III”

- Ben je vertrouwd met het gregoriaans en het notatiesysteem?
- Ben je nieuwsgierig naar de uitvoeringspraktijk van het gregoriaans?
Dan kun je je inschrijven voor deze cursus.
Deze cursus is bedoeld als voorbereiding op het examen van de opleiding “Kerkmusicus III”.
Inhoud:
- (principes van) uitvoering van het gregoriaans
- de mogelijkheden van het gregoriaans binnen de huidige liturgie

Stemvorming

Stemvorming heeft terecht de laatste jaren veel aandacht. Steeds meer koorzangers (ook wel koristen genoemd), koorleiders, cantores en voorgangers hebben ontdekt dat de kwaliteit van de zang met sprongen in betrekkelijk korte tijd vooruit gaat tijdens en na het volgen van een cursus stemvorming. Niet alleen de individuele stemkwaliteit gaat vooruit, ook de koorklank verbetert snel. Bovendien ervaren de cursisten dat kennismaking met de zangtechniek het plezier in het zingen vergroot.

Er zijn 4 cursusvormen:
• Cursus stemvorming voor voorgangers
• Cursus stemvorming voor koorleiders
• Koorzangerscursus + ATV
• Cursus koorstemvorming ter plaatse in de eigen parochie

Cursus stemvorming voorgangers

Deze cursus kan worden aangeboden op locatie met een (minimum) aantal van 5 deelnemers in 5 bijeenkomsten van 2 uur. Plaats en lestijden in overleg met de cursisten en de docent.
VOOR WIE? De cursus is bestemd voor allen die regelmatig (zingend) voorgaan in de liturgie: priesters, diakens en allen die in de pastoraal werkzaam zijn (vrijwilligers en professionals).
WAARTOE? De cursus gaat primair in op de kwaliteitsverbetering van de zang van de deelnemers door middel van stemvorming en zangtechniek.
INHOUD
a. collectieve stemvorming
b. individuele zangles
c. zangtechniek
Daarnaast leert de cursist als zingende voorganger:
- zelfstandig gezangen in te studeren;
- motor te zijn voor de gemeenschapszang;
- teksten te zingen met optimale zeggingskracht en met optimaal stemgebruik.
TOELATINGSEISEN. Er zijn geen toelatingseisen.

Cursus stemvorming koorleiders

De cursus is toegankelijk voor koorleiders, omdat de overdracht van zangtechniek van dirigent naar koor – een belangrijk onderwerp binnen deze cursus – een geheel eigen lesonderwerp betreft.
VOOR WIE? De cursus is bestemd voor koorleiders van alle koorsoorten.
WAARTOE? De cursus gaat primair in op de kwaliteitsverbetering van de zang van de deelnemers middels stemvorming en zangtechniek.
INHOUD
Collectieve stemvorming, individuele zangles, zangtechniek
Daarnaast wordt in de cursus aandacht besteed aan:
- de overdracht van de zangtechniek aan een koorgroep, omgang met de kinderstem en de ouder wordende stem, inzingoefeningen en stemvorming voor een koorgroep;
- de presentatie en de effectiviteit van stemvorming aan het koor;
- de ontwikkeling van een stappenplan voor de stemtechnische opbouw van een koor;
- de integratie van stemvorming in de koorrepetitie.
TOELATINGSEISEN. Er zijn geen toelatingseisen.

Koorzangerscursus + ATV

Per cursusgroep geldt een minimumdeelname van 10 cursisten.
Ben je lid van een koor? Dan word je de mogelijkheid geboden om jezelf praktijkgericht bij te laten scholen, zodat je met nog meer voldoening zingt.
ATV staat voor ‘Algemene Theoretische Vorming’. Waarom elementaire muziekleer?
Ons muzikale geheugen steunt op drie peilers:
- een motorisch geheugen: wat ons stemapparaat ‘doet’;
- een auditief geheugen: de dirigent zingt voor en wij onthouden dat na enige herhaling;
- een visueel geheugen: het zien van het notenschrift doet ons de muziek herinneren.
Deze drie elementen vullen elkaar aan. Als één element ontbreekt, verstoort dat ons totale muzikale bevattingsvermogen erger dan menig koorzanger vermoedt! De meeste koorzangers hebben geen visueel geheugen: ze kunnen de bladmuziek niet lezen. Toch is die leemte redelijk eenvoudig op te vullen. Deze cursus bewijst je dat!
Inhoud:
- stemvorming;
- ATV: elementaire muziekleer (uitleg en gebruik van het notenschrift).

Cursus koorstemvorming ter plaatse in de eigen parochie

VOOR WIE? Koren en hun koorleiders.
WAARTOE? Kwaliteitsverbetering van de koorklank door collectieve stemvorming van alle koorzangers en de voortgang daarvan door de dirigent.
WANNEER? Deze collectieve ondersteuning kan plaatsvinden tijdens de eigen reguliere repetitie. Er zijn geen toelatingseisen.
INHOUD. Er wordt aandacht gegeven aan houding, adem, resonans, articulatie, intonatie en koorvorming afhankelijk van het aantal bijeenkomsten. In een persoonlijke instructie van de koorleider komt de voortgang van het door de zangpedagoog ingezette proces van stemvorming aan de orde. Er is geen examen aan deze cursus verbonden.
HOE? De NSGV (of de organisatie die in het bisdom het cursuspakket kerkmuziek organiseert, bijvoorbeeld de afdeling Pastorale Dienstverlening van het betreffende bisdom) fungeert als bemiddelende instantie bij deze cursus. Het brengt koren die deze vorming wensen in contact met een zangpedagoog (m/v) uit de eigen regio. De zangpedagogen zijn geselecteerd op basis van hun kennis en hun affiniteit met r.-k. kerkkoren en hun specifieke vragen en problemen. Zo zullen zij zich steeds aanpassen aan de koorsoort die zij begeleiden.
FINANCIËN. Het aantal bijeenkomsten en de financiële afwikkeling regelt het koor zelf met de docent(e). Afhankelijk van de duur van de bijeenkomsten moet men per bijeenkomst rekenen op een bedrag van € 100,00 incl. voorbereidingstijd en reiskosten van de docent. In de regel worden de kosten verdeeld onder het deelnemende koor en de parochie. Aangeraden wordt om minimaal twee bijeenkomsten te organiseren om enig effect te sorteren. Een regelmatige vorming (tweemaal per jaar) of een langere cursus van bijvoorbeeld drie of meer bijeenkomsten leveren vanzelfsprekend meer rendement op.

Bladmuziek (8 titels) van Floris van der Putt op deze website te koop
Klik door naar Bladmuziek van Floris van der Putt

Lezing (08-12-2014) Mgr. van den Hende over liturgische koormuziek in de liturgie van de kerk
lees de lezing

Werkenlijsten van Hendrik Andriessen en Albert de Klerk beschikbaar
Musici kunnen op www.andriessendeklerkstichting.nl en op www.donemus.nl de werkenlijsten in zien.

Catalogus kerkliederen
Bij uitgeverij Annie Bank is een speciale catalogus 'kerkliederen' verschenen. Bekijk catalogus

Opera omnia Jan Valkestijn
Mgr. drs. Jan Valkestijn en het documentatiecentrum van de NSGV in Utrecht hebben een werkenlijst met de composities van Jan Valkestijn samengesteld. Uitgaande van de bundels, serie-uitgaven en afzonderlijke uitgaven zijn de werken voor zover mogelijk in chronologische volgorde opgenomen. Series waarin veel van de werken van Jan Valkestijn staan, zijn o.a.: Zang en Tegenzang, Zeven liederen voor de Eucharistie, Miscellanea, Kameleon, Nederlands-Engelse psalmen en Wisselende Gezangen voor het Liturgische jaar. Recente composities van deze auteur zijn o.a. een Pinksterlied in het Elimproject en een Vredeslied. In de lijst zijn alle DoNeK-recordnummers vermeld, waarmee DoNeK-abonnees meer informatie kunnen krijgen op de website www.donek.nl. De werkenlijst kan gratis worden gedownload:  Werkenlijst composities Jan Valkestijn

Agenda

• geeft advies en informatie;
• organiseert cursussen en studiedagen;
• helpt bij het zoeken van geschikt repertoire voor allerlei typen van vieringen en voor allerlei soorten koren;
• zet zich in voor de levende traditie, het gregoriaans en de meerstemmige Latijnse kerkmuziek;
• geeft compositie-opdrachten voor nieuwe Nederlandstalige kerkmuziek voor verschillende doelgroepen;
• verzorgt uitgaven van boeken, bladmuziek en cd’s;
• bevordert de uitgave van een nationale bundel met liturgische gezangen ‘Gezangen voor Liturgie (GvL)
• behartigt gemeenschappelijke belangen van koren en hun leden die lid zijn van de NSGV;
• bemiddelt bij het zoeken naar dirigenten en organisten.

Introductie

• De NSGV is de vereniging voor liturgische muziek in de rooms-katholieke kerk. De NSGV bevordert de studie en de beoefening van de liturgische muziek.
• Alle leden van koren van rooms-katholieke kerken in Nederland zijn lid van de NSGV (dit overeenkomstig bisschoppelijk besluit)
• De NSGV telt ruim 4.000 aangesloten koren met zo’n 125.000 leden.
• De R.-K. kerk in Nederland telt zeven bisdommen. In elk bisdom is een afdeling van de NSGV werkzaam. Zo staat de NSGV dicht bij haar leden. De afdelingen worden ondersteund door het landelijk bureau.

Doelstelling

De NSGV bevordert de liturgische muziek. Zij doet dit door het organiseren van diverse activiteiten, waaronder cursussen voor voorgangers, cantores, dirigenten, organisten en koorleden.

Activiteiten

• geeft compositieopdrachten voor Nederlandstalige kerkmuziek voor alle koorsoorten;
• beheert een digitale catalogus met nu al meer dan 24000 titels voor alle koorsoorten. Deze digitale bibliotheek heet DoNeK ('Documentatie Nederlandstalige Kerkmuziek');
• heeft met de BUMA een contract afgesloten waarmee jaarlijks het recht op uitvoering van muziek tijdens de eredienst is afgekocht;
• geeft een vaktijdschrift uit voor liturgische muziek, het 'Gregoriusblad' ;
• verzorgt eretekenen voor jubilea van koren en koorleden bij jubilea e.d.;
• beheert een webwinkel met uiteenlopende artikelen en (soms zelfs gratis!) bladmuziek;
• organiseert de vorming en toerusting voor voorgangers dirigenten, organisten, koorzangers, , leden van werkgroepen liturgie. in de vorm van studiedagen, korte en langlopende cursussen vanaf de basis tot en met het diploma 'Kerkmusicus III'.

Service

De NSGV is de professional op het gebied van de liturgische muziek in Nederland. De NSGV vergroot je deskundigheid, beantwoordt je vragen en biedt kennis, ervaring en een groot netwerk. De NSGV

• helpt bij het vinden van goede kerkmuziek, zowel vocaal als instrumentaal;
• helpt bij de zoektocht naar naar een dirigent of organist (zie vacaturebank);
• verzorgt opleidingen en studiedagen;
• adviseert (bijvoorbeeld – op dit moment actueel – bij fusies van koren);
• geeft CD's, boeken en brochures uit voor alle koorsoorten.

Verenigingsstructuur

In elk bisdom is een afdeling van de NSGV actief. Deze afdeling wordt bestuurd door een afdelingsbestuur. De NSGV heeft in totaal 7 afdelingen. De NSGV wordt bestuurd door een hoofdbestuur. Het bestaat uit een Algemeen voorzitter, secretaris, penningmeester en zeven vertegenwoordigers van de diocesane afdelingen. Alle leden van alle afdelingsbesturen vormen de Algemene Raad van Afgevaardigden welke eenmaal per jaar vergadert. 
Ten dienste van het landelijke vereniging werken een aantal werkgroepen en studiecommissies met specifieke kort- of langlopende opdrachten.
Alle leden van het hoofdbestuur en de afdelingsbesturen worden benoemd door de bisschoppenconferentie ofwel door de diocesane bisschop.

Geschiedenis

De NSGV van 1878 tot nu

Verrassend veelstemmig
In 1874 richtte J. J. Graaf, secretaris van de bisschop van Haarlem, de plaatselijke Haarlemse Gregoriusvereniging op. Door het houden van repetities, onder meer voor dirigenten en organisten van de Haarlemse parochies, trachtte Graaf de kwaliteit van de uitvoering van de kerkmuziek te verhogen. Zijn initiatief sloeg aan. Eerst volgde een landelijk tijdschrift: het Gregoriusblad (1876), daarna de landelijke vereniging, in 1878 goedgekeurd door de bisschoppen van Nederland. Doel van de NSGV was (en is nog steeds): de bevordering van de gewijde en liturgische muziek in de geest der Kerk.

Leden
Lid van de Nederlandse Sint-Gregoriusvereniging (kortweg NSGV) zijn de kerkkoren en hun leden. Aanvankelijk was aansluiting van een koor bij de vereniging vrijwillig. Vanaf 1921 (in de bisdommen Utrecht, Haarlem en Breda) en later vanaf 1955 (in alle bisdommen) is ieder kerkkoor lid van de vereniging. De vereniging bestaat meer dan 125 jaar. In ieder bisdom is er een diocesane afdeling. Samen vormen zij de landelijke NSGV, waarvan het landelijk bureau in Utrecht is gevestigd.

Getallen
In de parochies van Nederland zijn bijna 4.000 koren actief. Bij het landelijk secretariaat worden de volgende gegevens gehanteerd: ongeveer 750 kinderkoren, 790 jeugd- en jongerenkoren, 1645 gemengde koren, 420 vrouwenkoren, 370 mannenkoren, waaronder aparte gregoriaanse schola's. Gemiddeld per parochie ongeveer 2,5 koor. Onderzoek maakte duidelijk dat een koor gemiddeld 27 leden telt; in totaal dus meer dan 100.000 zangers en zangeressen. Allemaal vrijwilligers die wekelijks met liturgie en kerkmuziek bezig zijn. Velen van hen zijn ook op andere terreinen in de parochie als vrijwilliger actief.
Met de leiding en begeleiding (dirigenten, pianisten, organisten, leden van instrumentale groepen en combo's) zijn ook nog eens veel mensen bezig. Ze zijn nooit exact geteld. Maar ook hier mag je wel op meer dan 7.000 mensen rekenen.

Dicht bij de basis
Kerkmuziek wordt gemaakt in en rond het kerkgebouw van de parochie, de kerkzaal van een ziekenhuis, verpleeghuis of andere instelling. Daar zijn de leden van de NSGV actief, in de weekenden, doordeweeks, bij rouw en trouw.

Jubileum
In 2003 bestond de NSGV 125 jaar. Dat jaar stond bol van de activiteiten voor alle koorsoorten op bisdomniveau en op landelijk niveau.
Er werd een jubileumkrant uitgegeven voor alle betrokkenen in en bij de kerkkoren.
Er werd aan iedere parochie in Nederland nieuwe muziek uitgedeeld: een cadeautje van de jubilaris. Een nieuwe 'mis' waarin iedereen mee kan doen: een rol voor de cantor, het jeugd- / jongerenkoor en het koor van volwassenen; drie nieuwe Nederlandse liederen en twee Latijnse motetten.
Er werd een jubileum CD opgenomen, getiteld: "De Herontdekking"
En nog veel meer nieuwe muziek, bijvoorbeeld een nieuwe uitgave voor de eerste communie met een cd die het instuderen nog gemakkelijker maakt.
Er werd een nieuw handboek 'instrumentale muziek in de liturgie' gepresenteerd onder de intrigerende titel "Van Satans Fluytencast tot Vox Angelica".